Digaale Jaamac waxuu ku dhashay miyiga Ceel-Afwein 1880 waxuuna
xijaabtey (IHN)1995. Gabaygan waxuu kaga cabanayaa seediyaashii oo u soo
celin waayey mar ay haweeney u qabay ula guurtey xoolihii iyo
caruurtiiba. Waxuu xusayaa gabay walaalkii Axmed Daad u mariyey
inankiisa oo ka doonay inuu u guuriyo gabdh qoys-joogsi ah ,dabadeedna
aabihhis usheegayo dhibaad la’aanta ka qabsatay gabdhihii hore ee ay
guursadeen ee laga bixiyey xoolaha faraha badan. Gabaygaas waxaa ku
jirtey :
Digaaleba shaluu qolo ku shubay qaad intuu cunaye
Qalad buu fahmee uma ekayn inuu qamaaraaye
Markii uu u tegey
reerihii gabadha oo Sacad Yoonis ahaa (Reer Caweer) ayaa laysu dhiib
dhiibey iyadoo loo sheegayo inaanay gabadhu lahayn walaalo iyo
ilamadeerba oo aanay arrinteeda wax ka qaban karayn, hase ahaatee ay la
dhalatay walaalo Naaleeye Axmed ah (Dhulbahante). labadii qolo midna
kuma guulaysan inay wax u qabtaan oo reerkiisa u soo celiyaan. Labada
gabay ee soo socda oo aan dhamays tirnayn ayuu mariyey .
Waxuu
yidhi :
Gabaygii qabiilaha la yidhi,
maygu soo qululay
Ma qanaabilkii Xaajigaa, aniga ii qaasa?
Qonofkii miyay ila heleen nimanku waa qayse?
Ma duulkii la
quulquulayaa,n daba qudhaanyaystay?
Cali Qooma-shunixii[1] miyuu,
qoorta ii geliyey ?
Kolkii habartu igu qaylisay ay igu qadhaadhaatay
Caweerkii qusuusida ahaa, ma iska qayshaartay?
Ma qabaal gaboobey
noqdeen, qoomki Cumar Beyle?
Ma qasaaraqayb bay noqdeen, qaalmahaan
bixiyey?
Markaanse guurka qabanqaabiyey, ee kala qorshayneeyey
Qaldamaye sidee bay arrini iigu qabaluustey?
Qoladii
Dhulbahante ee xaaska la dhashayna waxuu ku yidhi tixa soo socda oo aan
dhamaystirnayn:
Cali Naaleeyow
yay taladu, ciiro kaa geline
Wiligiinba naag cirriq qabtaad, cidhib
ku beeshaane
Intaan caaradhuub laysla dhicin celiya reerkayga.
Cumar[2] iyo Cismaan[3] iyo haddaan, Cali Yaruu[4] yeedho
Oo aan
sida waraabaha u ciyo, cayn kalay noqone
Carradaa.... kugu yaraan,
celiyayadiiye
Cimraan miihi Caateeye Dhoos caarki laga qaaday'e
Colkaa Muuse [5] miihi ee sidaa cuudka loo gubaye
Caamada la dhaco
iyo ma ihi, ciilku noolada' e
Cantar Binu Shidaad baan ehee, celiya
reerkayga.
Kumanyaal cirshiga meera oo, haadka la ciyaara
Kumanyaal cawshiyo biciid, cugaya liishaanka
Cirshigaan ka soo rogi
sidii, curasho roobaade
Intaan caaradhuub laysla dhicin celiya
reerkayga
Caanaa intaan layska qubin celiya reerkayga.
Dabadeed markaasaa reerkiisii loo raray .
[1]
Qooma-shunux - waa xashhiishka ka daata marka la talbiisaayo guryaha.
Cali Muuse ayaa hore u yidhi"Waa qoomashunux naag aan qareen wadani"
[2] Cumar > Cumar Faarax Biciide (Boho)
[3] Cismaan > Cismaan Iidle
(Reer Iidle)
[4] Cali Yare Axmed (Jilib Axmed Faarax Biciide ah)
[5] Muuse (Jilib Boho ah)
______________________________
Waxa ku deeqay: Jaamac Cabdi Muuse (jamamuse@hotmail.com)