Dharbaaxo Jin vs Khaliif Marruuryo
Dagaalkaas suugaaneed waxa ragga suugaanta
u dhuundaloolaa ku soo gebagebeeyeen
in Dharbaaxo jin ku guulaystey hadday noqoto,
Gabay iyo murti,
Asluub suugaamed.
Gabayga Khaliif wuxu ku dhacay
cay, cabaad, calaacal, cataw, ceebayn
dad kale,
caqiido xumo iyo ciraabtiisa oo ciishay oo uu ku ciilbixi kari waayey
1.Aftahannimo.
Khaliif oo is diidsiinaya gabaygii dharbaxojin ayaa yidhi
Hadii Qaasin soo marin lahaa kama masuugeene
Dharbaaxo-jin halkaas goldaloollo ayuu ka helay ah inaan khaliif ragaas murti ku gaadhin
iyo in raggaas aysan caytamin sida khaliif uu u dhar dhigtayna
aysan suubiyeen.
Haddaad tahay muriid aad ahoo miinka
ka hingaadsha
Murtidii Gahaydh iyo haddaad Qaasin muhanayso
Maarshaalladaa sare haddaad tahay mataalkooda
Muska maanad jiidheen sidii neef muwaashiyahe
Kamaad soo mujiibteen runtaan miiska kuu dhigaye
Dharbaaxo jin waxa uu tusayaa sida aakhiru-sabanku amuuro
hor leh u keenay ee
majeerteen murti ugu haweystey maansada macalimiinteedii.
Adduunyadan minkeedii lumii sii
mushkiladowdey
Adduunyadan malay dabatadii magaca doonayso
Adduunyadan nimaan muuqan jirin faan la mari waayey
Adduunyada minjaha loo rogee maduxu hooseeyo
Addunyadan majeerteen Isaaq gabay ku maagaayo
waa maan-barrey iyo maan-Bilaal mahadhadoodiiye
Wuxu abwaanku ku xijeyey inuusan ka masuugeen
murtiyahanadii Daarood
ee maasa tirinta lagu majeeran jirey.
Raggiise aan la maansoon lahaa
aakharo u meerye
Raagihii mudnaa iyo Qamaan mawdki baa helay'e
Seyidkii murtida sheegi jirey meel fog buu tegaye
masalooyin Cali-Dhuux lahaa iima soo marine
ismaaciil Miriyo Cumar Dagaanan kaga masuugeene
Adigana inaan kula murmaa way macno la'aane
Mujiibtuba khasaaray ku tahay badaw Majeerteene
2.Cay mutuxan
khaliif markuu arkay in gabaygii laga helay ayuu bilaabay
galgalasho iyo inuu
Af-lagaadeeyo hablaha durriyadda. Wuxu yidhi khaliid Sh
Maxamud
hablihii mudnaan jirey maxaa
magane soo dhoofshey
masjidkii ilaahay maxaa loo mushkiladeeyey
Dharbaaxo jin waxa u bannaanayd laba arimood.
Inuu xeerka islaamka iyo kan umadnimada dhawro oo uusan
caytamin iyo
Inuu caytamo sida khaliif oo hablihii majeerteen ee
madmadoobaa ee majeerteen caayo. Taas way la noqon weydey
isagoo u arkay inaanay hablaha labada quruumood ahayn kuwo la
isu caayo. wuxu malaha soo xasuustay murtidii Salaan Carrabey
ee ahayd;
Goonbaartu waxay caasidaa midanay
gaadhayne
Ma gudboona gaarida sare iyo gibirta naaxdaaye
Wuxu yidhi DHarbaaxo-jin
Waxa jira mashruuc aan la gelin
lagana maansoonne
Dibnahaa maroorsama ninkii mawqifkaa gala'e
Ma macaasho kii ceeb hablaha ugu miciinaaye
Majeerteen kuwuu dhalay xabaal kuma madoobayne
Maanshaa-Allee dumarku waa ma-hurtadeenniiye
Waa midho inoo wada dhexoon cidi ka maarmeyne
Midda aad qabtiyo hooyadaa laga mataalaaye
Maxaa cayda mooskaaga taal magane kuu geeyey
macdantii xishoodkiyo maxaa sharafti kaa maydhay
3.Madax iyo Caloosha
yaa cuna
Waayadii Somalidu magaalooyinka gashay waxay daruuri noqotay
in raggu hotel furtaan
oo ay raashin ku kariyaan si ay uga faaiidaan. Arrinka karinta
raashinka wuxuu ka ahaa ceeb
dhaqanka miyiga sidaa darteed bay Daaroodka qolyaha miyiga ku
danbeeyey u arkayeen
in rag raashin karinayaa ay ceeb tahay oo ay Isaaqa ku caayi
jireen.
madaxa iyo caloolaha dad baa cuna Majeerteenka ku lammaansan
oo Sab la yidhaahdo laakiin dhaqan ahaan isaaqu
waa ka caagganaa oo ceeb bay ku ahayd.
Khaliif yidhi;
bal maxaa minjaha ugu gaddaan gigan
makhaayaadka
maxaa fuudka maradaad qabtiyo mariyey shaadhkiinna
Dharbaaxo jin oo ka jawaabaya arrinkaas wuxu yiri;
Mid kaloo ka sii daran maxaad miinka
uga qaadday
Wanka macasha weynliyo maxaad fuud u magawday
Madaxa iyo calooshiyo maxaa maydhaqyada keenay
Marongiga maxaa kugu xaqsaday inad ka maahmaahdo
Mulac iyo mas dabin kuu galoo magac kalluumeed leh
Idinkuba Malaygii qudhmaad madhax ku sheegtaane
Waase lagama maarmaan cuntadu maalin iyo leyle
Masalooyinkaagii maxaa dheri ku meermeershey
4.Is
beraanber.
khaliif wuxu yidhi;
iidoorku waa niman mahwiya muranku
waa ceebe
Waa niman mahiigaan ka badan ama malaayiine
waa niman magaalada Berbera maal ka dhoofsada'e
hayeeshee marduug qaadi waa meheraddoodiiye
Dharbaaxo oo la yaabban kala hadalka kahliif wuxu yidhi;
Inaan nahay malyuumaad kun oo meel
kastaba jooga
Inaan nahay dad wada muuminoo badi mashaa'iikha
Inaan nahay dad magac weyn lehoo midhana loo yeelay
inaan nahay makhluuq aan lahayn meelo laga caayo
Ma og tahay markhaataad furtoo uunku kaa maqalye
Micna yare midhkii kaa ku xigey seegtay marinkiiye
Malaa'iigta Eebbiyo inaan Maxamed(CSW)caayayno
Inaan nahay maroongiga dad cuna maalin iyo leylaba
Inaan nahay macnaha dawladeed dad an muraadeynin
Inaannaan masuul qaban karayn maamulada guudka
Ma og tahay markhaatood furtoo uunku kaa maqalye
labadaba aduunbaa marshoon mid u dhaxaysiine
Micnahaad u jeedana dadkii maandhow garan waaye
maskaxyare, malay hadhig ku dabe muramo naagodle
Macaan iyo qadhaadh aan is geyin meel isugu geeye
Masalooyinkiisii shalay maanta garan waaye
Masayrkii tolkii lagu naciyo gabay majeerteenle
mabda' iyo ujeedadu lahaa muujin garan waaye
Maqalkiyo miskiinyohow indhaha laga madoobeeyey
dad aan kula martabad jooginbaad maag is leedahaye
5.Dawladnimo vs madaxnimo
labada nin midna Wuxuu ka gabyay dawladnimo iyo Calan midna
madaxnimo qabiil lagu doonto bal ila fiiri akhristoow;
Muqdishiyo hargeysaan ahayn labada
meeloodba
isticmaarku goortuu ka kacay labada meeloodba
Ee muunays hashaadii dhashee muraha loo qaatay
Mulkigeeda waatii rag kale kaa maroorsadaye
sidii inan makaan loo dhisoo loo mashxaradaayo
muqdishaad u geyseen xornimo madal dharaareede
maxaad aniga igu maadsataa lagu muquuneeye
Dharbaaxo jin oo hal-raacaya Khaliid wuxu ugu jawaabay
Taariikh la soo maray haddaan dibuga
maansoodo
Muqdishiyo Hargeisaan ahayn waa midkaad tidhiye
Maalintuu gumeystuhu ka kacay labada meeloodba
Mulki aan lahaa iyo inaan dawladnimo muujey
Mirtii dhexe inaan calan mutuxay qiratay maandhowe
Haddaad mooddey maandeeq in xoog lagu muquunaystay
Waad maqashay mooyee adaan joogin madashaase
Way ku mala-habowsheen kuwii maabka kuu qoraye
Macnihiyo ujeedadan lahaa waa wax kaa maqanne
Waxan nahay masayr dad an u dhalan sida majeerteene
Calankoo midoobaan rabiyo dawlad magac weyne
Shantii kala maqnaa baan lahaa meel isugu keen'e
|
Calankii iyo
xorriyadii la helay waxay durbadiiba u soo muhday horrorro
aan
hiilkeeda gelin markii shacabka Soomaliyeed intiisa badani
ka dhiidhiyeen heeryada gumeysiga. Dar badan oo kuwaas ka
mid
ahi waxay la safnaayeen gumeystihii talyaaniga ayadoo loo
adeegsan jirey in la isku hortaago halganka xawligiisu
maalinba maalinta ka danbaysa soo
kordhayey. Waxay bilaabeen inay kala furfuraan shacabkii meel
u wada jeeday
isla markaana iyagoo ka faaideysanaya dulqaadka iyo
xushmaynta shacabka waxay bilaabeen inay sidii xarka u
galaan ruuxiyadii
Soomalinnimo oo ay aakhirkii burburkeeda u sabab noqdeen.
Weligeedbaa dhagarqabe ka faaideystaa dheeliga ummada'e,
markii dadkii iska soo taageen kahrbudaadii dadka tirada
yar ee Bari ka soo doolay ay
ku kala dillaalayeen ayaa horor kale ka faaideystay isagoo
isaguna adeegsanaya Ciidankii Qaranka oo aan iska dhaadin
himilada
qarsoon ee hororkii Afweyne. Kooxihii dufan-jecesha ahaa
markay waayeen hadhuubkii ay hareeraha ka leefi jireen
waxay damceen
inay manjaxaabiyaan Hororkii horrorradaas ugu weynaa
taasoo ay minjo dhiigle kala hulleeleen.
1978-kii ayay kooxaha hore oo u hamuumaya hoggaanka hasha
ay haaneedkeeda ku caana maaleen waxay Injiqlaab
dhicisoobey ka rideen
dalka ayagoo malaha tamanniyey in maadaama ay hororka hayb
wadaag yihiin in xitaa haddii hadafkoodu hirgeli waayo
aanay hantaaqo
weyn la kulmayn. Afweyne oo waagaas shaadh Waddaninimo
hullaabtay si aan loo garan wuxu dabar jaray kooxihii isku
dayey inay
maamulka ka maroorsadaan.
Nin ragi waa hoog iyo ba' u jooge, durbadiiba waxay
kooxdaasi bilawday cabaad, cataw iyo cay ay "guubaabo" ku
magacaabeen oo shacabkii
aanay talo gelin ku hiifayaan.
Khaliif Sh Maxamuud oo mawjadaha gabaygu sidaan ayaa
markaa bilaabay Silsiladda "Maruuryo" oo aannu ugu magac
darnay cabaadkiisii
ahaa;
Maruuryoodayeey xalay miyaan miray calooshada
Xali Xasan Aadan Banfas oo ka mid ah abwaannadii ka
jawaabay gabayga ninka "Majeerte" waa kii lahaa.
Rashiid iyo Cigaal maalintuu mawdku kala reebay
Raahibkii Talyaaniga ka hadhay raarta sare fuulye
Raqba waa rageedee shalay waad ragragateene
Riddo dhiigle waan kula jeclaa raysna daba yaale
Waxaad ruubateen maalintaa dad iska reebteen
Majeerteen siduu rabay hadday run ahaan weydey
Adaa raaf-dilaacaye anigu kuma ragaadsiine
Haddaan kaag rogi laa adaa igaga riiq dheere
Hadaad raaxo joogtiyo hadaad raran gubyooneyso
Weli raranki maad gelin cagaa nagu rogeyseene
Adinkiyo Ba Raabaco dheryaha waysku ridataane
Ruugcadaadigaa haysta iyo adigan riixaaya
Hadba raarta kiinii galaa waysla ruga geyne
Raambaha haddii lagu turbo raani iyo baashe
hadba Yeekahaa nagu rogtaan waysla ruga geyna
Reerkii aad kala daadiseen muu rafaad bixine
Rakaabada sidaa uga cunteen rayna degi waaye
Sidiibay raraaydu u baxdaa roobna urin waaye
Raaskaa yaree maamula iyo adigan rawrawle
Hadba calanka kiinii rahmaa waysla ruga geyne
Waraabahaa rabayseen hadduu cunayo ruuxina
Ridaan gees lahayn riyuhu? idaha raacshaane
Ra'yigaynu kala haysanaa waysla ruga geynee
Cabdulle Raage Taraawiil oo ka mid ahaa caalinkii
ugu weynaa xagga Suugaanta muddooyinkii danbe ayaa
isna la
yaabay dirediraha ninka majeerteen. Cabdulle Raage,
ilaah ha u naxariistee, isagoon jeclaysan abaalxumada
Khaliif
reerkooda ee ay weliba afxumada ku darsadeen ayay isna
gabaygiisa ka mid ahaayeen;
Macbudkii na kii dhaafiyey aan mahadinaynaa
Mus ka soo dhac iyo cayi waa meheraddiiniiye
Idinkoo madhsaday xeedhyahoon madhax idiin oollin
Haddana inaad masala doontahaan maanka ka arkaaye
Anigoo masuul qaransidoo sharafya maamuusle
Dad maxaysato ah lama tirsado oo masaafuray
Iyagaaba malaggood galoon madax bannaanayn
Adoo mudhuxsan oo qaawan baa meel lagaa helay
Maraay aa lagaa soo dejiyey maalin duhurkii
Markhaatina waxaa lagu hayaa maqalyo taariikh
Adigoo maqaar bahalle iyo aadmi madixiisa
Markaan ku arkayoon kaa samroo kaa moral jabay
Murdisadi aad iga taabataan maydhay toban jeer
Marjafkii ninkii kaa jaree marada kuu iibshey
Markaad dheregtey inad caydo waa Garac maqaankii
Mushkiluu dhaxlaa ruux kastee wacal masruufaaa
waa waxaan minhaaj iyo ku dhalan meher xalaaleed
Oo aan muftiyo hooyadiis macallin loo geyn
Marti kibirtey waa ba'antay iyo magan cadhootaaye
isa soo mutuxa waa waxaad naga macaashtaane |
