Xuseen Xasan wuxuu ahaa nin ku caanbaxay sifo kasta oo inan
rag lagu majeerto. Wuxuu ahaa gabyaa, abbaanduule, geesi
dagaal yahana, deeqsi, garyaqaaan iyo kuwo kaloo aan la soo
koobi karin. Xuseen oo ahaa tiir ka mida Tiirarka suugaanta
wuxu ahaa ninkii ugu horreeyey ee Erayga Suugaan u adeegsada
gabay. Erayga suugaan kuma cusbayn afka Somaliga oo wuxuu
lahaa dhawr macno oo kan ugu xoogga badani ahaa meesha biyuhu
u shubmaan ee marka dhulka kale wada qallalo weli rayska leh
ee ugbaadka laga daaqo oo waa tan jiilaalka la odhan jirey "Geelii
reer hebel meel heblaayo ayuu suugaan ka daaqayaa". Eraygaas
ayuu Xuseen ku soo koobay murtida Soomalida isagaana loo
nisbeeyaa oo waakii gabay aanan hayn ku lahaa
Suugaanta maansada haddaan siinka ka
hingaadsho
Beribaa Xuseen Xasan iyo niman kalaa is qabtay markaasaa
Xuseen oon joogin uu Suldaankii gartii siiyey ninkii kale.
Ninikii kale ayaa laga sheegaa isagoo malaha gabay Xuseen hore
uga u tirshey ka jawaabaya inuu yidhi
Xuseenoow aduunbaa gabyee guuli kuma
raacin.
Xuseen waxa laga sheegaa inuu yidhi "Suldaanoo maadaa sidaa
yeelay" oo uu "Haa" kaga jawaabay. Xuseen halkii wax looga
dugayey ayuu Suldaankii Suldaammada ee Ciidagale ayuu ku yidhi
"Suldaanow inantaada was" oo waakii gabay ku lahaa
Waayan Suldaankii ku idhi hal an la
eegayne
Gabaygan inta yari naga soo gaadhay waxa uu Abwaanku ka
tirshey jail-ka Berbera oo uu ku xidhnaa isagoo fidmowalannimo
malaha lagu soo eedeeyey. Xuseen sidaan hore u soo sheegnay
lahaa sifo kasta oo nin ragi lee yahay waxa uu bayaaminayaa
tilmaamahaas qaar ka mid ah oo uu lee yahay "toloow haddii aan
meesha ka baxo oo xabsi la igu illaawo yaa i beddeli".
Gabaygan ka dib ayaa Xuseen lo gurmaday oo xabsigii Suldaanku
dhigay laga soo saaray.
MA DHAMMA GABAYGU
Suugaanta Gabay maalintaan sadar ka
sheegaayo
Weligey ma saranseeriyee waan susumiyaaye
Soofaha lab-baan kaga jaraa saxalka baallaaye
Anigoo siyaakhadiyey bay sare u qaadaane
Markaasay safruhu ula kacaan sabo Mareexaane
An sifeeyo maantana tixdaan saaxi u abbaaro
Si alliyo faduul baan ku imi sabadan xeebeede
Weligayba saar iima qaban suudhan Doonyaha'e
Senge dhabarki saymiyo colbaan saami ku lahaaye
Sir iyo caad samaan iyo xumaan waxan sameeyaaba
Anba waan ka soo saari jirey saymo kii galaye
Sahlanaa amuurtaydu sow lalama sooyaamo
Siyaaxey haddii lala tago ooy siigo kor
u duusho
Halkii fuluhu seeraari jirey saajacnimadayda
suryadaan ka soo laaban jirey surinki yaystaagi
Geelaan silsiladda u ahaa sodihi yaa daajin
Dhalinyarada suudhada qabtaan soo sasabayaaye?
Saxal iyo mariiq baan ahoo waan u suuldhabi'e
Raggaan anigu seeteyn iqiin xadhigi yaw soohi
Haddii uu sokeeyuhu is dilo waa surdubo jaane
Gartaan qolo ku suuldaari jirey nimanki yaa saari
shir la seemay, khayliga la simay saaddanbiyo geedka
siraadkiyo bilbilahaan lahaa sare ayaw qaadi
Suldaankiyo cuqaashii miyaan sixin khabaarkayga
Isagaase xaajada sirgaxan saabadayn jiraye
Saaxiibkey Maxamuud miyaa seegay marinkiisa
Sahlanaa amuurtaydu sow lalama sooyaamo
Mar haddaanse sahal lay furayn sabab la ii waaye
Soodaan madow hayga dhigo soonka dabadeede
Mase sed yara salaaddiyo intaan saxayo Tawxiide
Saaqayga ii keen Cabdoow samir allaa dhow'e
Xuseen
xasan waxa isagoo 80 jir ah Ugaadeen aano ugu dilay geyiga
CIID. Xuseen inta la qabtay isagoo oday ah ayaa loo geeyey
ninkii beesha xukumayey. Waxa rag badanoo wax garad ahi isku
raaceen in ay dhaqanka Somalida ku ceeb tahay in la dilo nin
80 jir ah maadaama uu tabar gabay oo aanu Daarood gacantiisa
dib ugu ciili dooni. Wadaad ka mida beesha ayaa laga soo
weriyey inuu sheegay in maadaama Xuseen hadli karayo uu
afkiisu hub ka daran yahay halkaasaana lagu dilay Xuseen Xasan
oo dabadii rag badan daraaddiis aakhiro loo dawiyey.
Xuseen lama soo koobi karo inta uu col geliyey Ugaadeen ee
beelo dhan uu oodaha u rogey oo waa kii gabay uu tirshey ay ku
jirtey;
Weli caday Bah Cawlooy ma jebin cududahaagiiye
Intaan Caliyo Haaruun ka diley ciiddan way tahaye |